Artykuły

Zdrowe i zadbane włosy są ważnym elementem zdrowego wyglądu każdego człowieka. Wypadanie włosów, łysienie plackowate, androgenne czy całościowe jest objawem różnych zaburzeń lub zmian metabolicznych. Towarzyszy im często łojotokowe zapalenie skóry głowy, grzybica, tłusta lub sucha, swędząca i podrażniona skóra głowy, łupież suchy lub tłusty.

Samodzielne szukanie rozwiązania jest trudne. Sami nie mamy szans na znalezienie odpowiedniego rozwiązania takiego problemu. Wtedy należy szukać pomocy u specjalistów, lekarzy dermatologów i trychologów.

Wypadanie około 100 włosów dziennie jest normalnym zjawiskiem i nie powinno nikogo martwić. Jest to również niezauważalny proces, ponieważ włosy wypadają z różnych miejsc i różnym czasie. Dzieje się tak, ponieważ mają trzy fazy życia.

Fazy życia włosa

• Pierwsza faza, w której powstaje i rośnie włos nazywa się „anagen”. Jest w niej ponad 80% wszystkich włosów na głowie przez okres od 3 do 6 lat.
• Druga faza, w której włos przestaje rosnąć nazywa się „katagen” i jest w niej 1 do 2% włosów przez 2-3 tygodnie.
• Trzecia faza to „telogen”. Jest to faza, w której włos wypychany jest ze swojego mieszka przez nowy włos. W rezultacie starszy włos wypada. W tej fazie mamy około 15 do 18% włosów na głowie przez około 3 miesiące.

Równowaga w tych trzech fazach życia włosa gwarantuje w miarę stałą ilość włosów na głowie. Jest to standardowo około 100-150 tys. włosów. Niedobór witamin i mikroelementów, złe odżywianie, stres, choroby skóry głowy mogą tą równowagę zaburzyć i włosy zaczną wypadać w większej ilości.

Wypadanie włosów ma różne objawy i charakter

Łysienia plackowate, całkowite i rozlane są chorobami skóry o nieustalonej jednoznacznie przyczynie. Cechuje się ono występowaniem ognisk wyłysienia (bez zmian zapalnych), które po kilku lub kilkunastu miesiącach mogą zarastać. Niestety dość często okazuje się, że problem jest bardziej złożony i takie ogniska łysienia pozostają na stałe. Dla osób dotkniętych tą przypadłością jest to poważny problem emocjonalny, a brak poprawy wyglądu może prowadzić do zaburzeń psychicznych.

Łysienia plackowate może pojawić się w każdym etapie życia, choć najczęściej jest obserwowane u dzieci oraz nastolatków i bardzo często występuje rodzinnie. W literaturze można znaleźć doniesienia naukowe wskazujące na podłoże genetyczne przyczyn tej choroby. Wśród nich wymieniane są zjawiska autoimmunologiczne, naczyniowe, czynniki psychiczne i zaburzenia w zakresie układu nerwowego. Ostra faza łysienia związana jest prawdopodobnie ze zjawiskami immunologicznymi. Okazuje się bowiem, że łysienie plackowate często pojawia się wraz z występującymi zaburzeniami takimi jak bielactwo, toczeń rumieniowaty, cukrzyca typu I, czy zapalenie tarczycy - chorobą Hashimoto.

Postęp choroby prowadzi do całkowitej utraty owłosienia skóry głowy, brwi, rzęs, włosów łonowych i pozostałego owłosienia. W ciężkiej postaci łysienia plackowatego obserwuje się zmiany paznokciowe o rozmaitej morfologii, co sugeruje poważne zaburzenia metaboliczne, które źle rokują na przyszłość.

Łysienie całkowite głowy jest o wiele bardziej skomplikowanym zjawiskiem i może być spowodowane zmianami hormonalnymi, błędami żywieniowymi, intoksykacją organizmu, bądź stresem. W tym przypadku bardzo rzadko dochodzi do ustąpienia łysienia i odrostu włosów.

Łysienie androgenne jest chorobą, której podłożem są przede wszystkim genetyczne. Stanowi ponad 90% wszystkich przypadków łysienia. Dolegliwość ta dotyczy głównie mężczyzn. Przyczyną łysienia androgennego jest nadwrażliwość organizmu na dihydrotestosteron (DHT) powstający z testosteronu. DHT powoduje kurczenie się mieszków włosowych, co prowadzi do skrócenia fazy rozwoju włosów i całkowicie hamuje rozwój nowych włosów. Łysieniu typu męskiego towarzyszy często tłusta skóra głowy, będąca wynikiem nadmiernego wydzielania łoju skórnego.

Łysienie androgenne może pojawić się już u nastolatków. Pierwszym symptomem chorobowym jest tzw. „wysokie czoło”, czyli podniesienie się linii włosów. Z czasem proces może objąć całą skórę głowy.
Łysienie androgenne może dotyczyć również kobiet. Często choroba ta towarzyszy hirsutyzmowi. W takiej sytuacji łysienie jest objawem zaburzeń hormonalnych. Może być skutkiem zespołu wielotorbielowatych jajników, zespołu Cushinga (nadczynność kory nadnerczy pierwotna lub wtórna), zespołu nadnerczowo-płciowego, ewentualnie guza jajnika lub nadnerczy. U kobiet dość często łysienie androgenne pojawia się po przebytej ciąży i w okresie menopauzy.

Stan naszych włosów, paznokci i skóry jest odzwierciedleniem zmian metabolicznych we wnętrzu naszego organizmu. W większości przypadków problemy z wyglądem zewnętrznym mają złożone przyczyny metaboliczne. Mogą to być zmiany hormonalne (poziom estrogenu, progesteronu, testosteronu), choroby skóry rożnego pochodzenia, niektóre leki (szczególnie wtedy, kiedy się sami leczymy), zła reakcja na stresory (prowadząca do depresji), intoksykacja, niedobór witamin i minerałów oraz zła dieta.

Działanie na skórę z zewnątrz przynosi skutki chwilowe, natomiast znalezienie odpowiedniego sposobu na naprawę własnych równowag metabolicznych daje skutki trwałe. Niedożywienie jest dziś zjawiskiem powszechnym, a wszystkie choroby cywilizacyjne można zaliczyć do chorób dieto-zależnych (nutrigenomika). Łatwy dostęp do żywności wysoko przetworzonej jest powodem dwóch zjawisk w naszej populacji:

1. Otyłości (napisano o tym tysiące publikacji i wdrożono niezliczoną ilość programów profilaktycznych – z marnym skutkiem).
2. Permanentnego niedożywienia. Moda na smukłą sylwetkę prowadzi młodych ludzi na drogę diet "odchudzających", eliminacyjnych, bardzo ubogich w składniki odżywcze. W naszym klimacie taka dieta jest to dość ryzykowna. Prowadzi do poważnych zaburzeń rozwojowych, których konsekwencją mogą być choroby metaboliczne.

W Polsce dzisiaj przybywa 90-cio i 80-cio latków. Pomimo tego, że mieli trudną młodość i często nie dojadali, jednak ich dieta była bogata w różnorodne i naturalne składniki odżywcze. Dziś dieta z produktów przetworzonych jest bardzo uboga. Każda osoba zajmująca się żywieniem wie, iż pokolenia żyjące w ciężkich czasach są długowieczne, co można aktualnie zauważyć w Polsce. Niezależne badania naukowców ze Szwecji, analizujących historię zdrowia populacji żyjących na północy półwyspu skandynawskiego potwierdziły tą tezę. W swoich badaniach dowiedli, iż najdłużej żyły i najzdrowsze dzieci miały pokolenia „ciężkich czasów”, kiedy występowały ostre, długie zimy, podczas których trudne było zdobywanie odpowiedniej ilości pokarmów.

Faktem niezaprzeczalnym jest permanentny niedobór w naszej diecie wielu elementów odżywczych, czego symptomem są zjawiska fizjologiczne, powodujące nasze zaniepokojenie, jak na przykład wypadanie włosów.

Witaminy i składniki odżywcze mające wpływ na jakość włosów

• witamina A i β-karoten – ich brak powoduje suchość i przedwczesne siwienie włosów, tworzenie nadmiernych ilości czopów łojowych i zaskórniaków, nadmierne rogowacenie mieszków włosowych na skórze;
• witamina B6 – jej brak powoduje zwolnienie procesów wzrostu nowych włosów;
• witamina B5 – jej brak powoduje wypadanie włosów i pękanie kącików ust, oczu;
• biotyna witamina H – jej brak jest przyczyną stanów zapalnych skóry, utrudnia regenerację skóry, włosów, paznokci;
• inozytol – brak inozytolu skutkuje szybkim łysieniem. Jego działanie jest uzależnione od obecności kwasu pantotenowego, para-aminobenzoesowego, foliowego i biotyny;
• cynk – jego brak przyspiesza łysienie. Jest katalizatorem wielu przemian aminokwasów, wpływa bezpośrednio na tworzenie się keratyny, która jest niezbędna do budowy włosów; cynk wpływa na przyswajalność witaminy A i reguluje pracę gruczołów łojowych;
• żelazo – wśród wielu objawów niedoboru żelaza w organizmie są: zajady, szorstka skóra i wypadające włosy (rozlane wypadanie włosów telogenowych);
• magnez – jest pierwiastkiem, który przeciwdziała niedokrwieniu i niedotlenieniu mieszków włosowych; jego niedobór skraca fazę „anagen" – powstania i wzrostu włosów.

Na rynku pojawia się coraz więcej suplementów diety mających uzupełniać niedobory składników odżywczych w diecie. Nieumiejętne ich wykorzystanie prowadzi albo do nadmiernej podaży niektórych elementów w stosunku do potrzeb organizmu, albo do pogłębienia braków. Na organizm należy patrzeć kompleksowo i dostarczyć mu takich składników odżywczych jakich w danej chwili i ilości potrzebuje.

W celu poznania tych potrzeb organizmu najlepiej wykonać Analizę Pierwiastkową Włosów – Program Zdrowotny. Zalecona dieta, program suplementacji witaminowo-mineralnej i właściwa aktywność fizyczna na podstawie analizy dają szansę na przywrócenie odpowiednich równowag metabolicznych, dzięki czemu włosy, skóra i paznokcie będą miały „zdrowy” wygląd, a cały organizm będzie dobrze odżywiony.

dr n. med. Sławomir Puczkowski